جذبه حماسه های فردوسی برای خراسانی ها/شاهنامه خوانی سنتی ماندگار
تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۵۲۹۴۰
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: هیچ ایرانی و خراسانی وجود ندارد که نام فردوسی و شاهنامه را نشنیده باشد و اسامی پهلوانان نامی این کهن کتاب ادبیات فارسی چون رستم و سهراب، سیاوش و …به گوشش نخورده باشد.
شاهنامه در کنار دیوان حافظ و ابیات سعدی همنشین دیرین ایرانیان بوده است و در مناسبت‌های مختلف از ابیات حماسی و وطن دوستانه این حکیم خراسان جنوبی بهره می برده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شاهنامه و داستان‌هایش آنقدر در دل ایرانیان جا باز کرده است که در طول تاریخ هر گاه پهلوان و جوانمردی را به ناحق از دست می‌دادند یاد پهلوانان به خون خفته شاهنامه می‌افتادند.
همچنان که مرحوم اخوان ثالث در شعر مشهور «خوان هشتم» خود از مرگ سیاوش و سهراب این اسطوره‌های فردوسی به یاد فوت مرحوم پهلوان تختی می‌افتد و می‌گوید «این گلیم تیره بختی هاست / خیس خون داغ سهراب و سیاوش هاست / روکش تابوت تختی‌هاست»
و یا آنجا که بعد از شهادت سردار نام آور ایران (شهید سلیمانی) که به دست دیوها و ضحاک‌های امروزی آسمانی شد، با هم دوباره سرودند که «رستم دیگری به میدان زد از دل شاهنامه خوانی ما».
مناسبت‌هایی برای شاهنامه خوانی
احمد برآبادی، معاون میراث فرهنگی خراسان جنوبی و پژوهشگر فرهنگ عامه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در فرهنگ مردم خراسان جنوبی شاهنامه خوانی و خواندن ابیات فردوسی در چند مناسبت مرسوم بوده است که مشهورترین آن در شب یلدا و یا به قول عامه مردم «شب چله» است.
وی بیان‌کرد: علاوه بر شب یلدا به طور معمول نیز در شب‌های طولانی زمستانی وقتی که مردم جنوب خراسان به «آتشونی» یا همان شب نشینی می رفته‌اند نیز افراد دارای ذوق و طبع شعری شاهنامه خوانی داشته‌اند و از مضامین بلند آن در رسای جوانمردی و پهلوانی و وطن دوستی استفاده می‌کردند.
این پژوهشگر فرهنگ عامه در خراسان جنوبی ادامه داد: همچنین در نوروزها نیز که دور هم جمع می شده‌اند نیز فردوسی خوانی و یا همان خواندن ابیات شاهنامه را داشته و همچنان که فال حافظ می گرفته‌اند، شاهنامه خوانی را نیز در برنامه‌های خود می‌گنجاندند.
برآبادی افزود: البته این نکته که شاهنامه را بر سفره هفت سین می‌گذاشته‌اند، منطبق با واقعیت نیست ولی در هر حال شاهنامه خوانی در ایام آغاز سال نو در دید و بازدیدها مرسوم بوده است.
پرده خوانی داستان‌های شاهنامه
پژوهشگر حوزه فرهنگ عامه با اشاره به اینکه یکی از صورت‌های شاهنامه خوانی پرده خوانی اشعار فردوسی و داستان‌های شاهنامه بوده است، افزود: در این روش افراد خوش ذوق و سلیقه از روی پرده نقاشی مرتبط، اشعار فردوسی خوانده و داستان‌های شاهنامه را روایت می‌کردند.
وی با اشاره به اینکه افرادی از مشهد و کاشمر به خراسان جنوبی می‌آمدند و اقدام به پرده خوانی و نقاله خوانی اشعار فردوسی می‌کردند، افزود: البته در جنوب خراسان بیشتر پرده‌ها مربوط به واقعه عاشورا بوده است که نمونه آن را در حسینیه کبابی‌ها مشاهده می‌کنیم.
چرایی علاقه نیاکان به حماسه‌های فردوسی
معاون میراث فرهنگی خراسان جنوبی درباره چرایی علاقه نیاکان ما به شاهنامه خوانی گفت: یک دلیل آن روح حماسی موجود در اشعار فردوسی است که با فطرت و ذات مردم که علاقه به حماسه و پهلوانان داشته‌اند، مطابقت داشته و به قول معروف «هر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند».
برآبادی ادامه‌داد: نکته دوم اینکه افرادی که اقدام به نقالی و پرده خوانی و شاهنامه خوانی می‌کردند، تبحر خاصی در این کار داشته و چنان هنرمندانه و زیبا این اشعار را می‌خواندند که مخاطب به آنان جذب می‌شد که نمونه‌های فراوانی از این مورد در تاریخ کهن ما وجود دارد.
وی یادآور شد: نکته بعدی شخصیت‌های داستان‌های شاهنامه چون رستم و سهراب است که هر کدامشان ویژگی‌هایی دارند که مخاطب را به خود جذب می‌کند.
کد خبر 5780224منبع: مهر
کلیدواژه: شاهنامه فردوسی بیرجند بوشهر گرگان کرمانشاه تبریز خطبه های نماز جمعه گلستان ایلام مشهد بیرجند فارس اردبیل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای البرز آموزش و پرورش البرز نیروی انتظامی داستان های شاهنامه شاهنامه خوانی خراسان جنوبی اشعار فردوسی پرده خوانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۵۲۹۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علم‌الهدی: حجاب متعلق به فرهنگ ایران است؛ در شاهنامه، فردوسی از قول منیژه نقل می‌کند «منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب»
به گزارش جماران؛ سید احمد علم‌الهدی در خطبه سیاسی نماز جمعه این هفته که با حضور پرشور زائران و مجاوران در حرم مطهر رضوی برگزار شد، با اشاره به فرارسیدن سالروز شهادت امام صادق (ع) اظهار کرد: مسئله مظلومیت، قصه تکراری در سیره همه اولیای الهی است و شاید یکی از ابعادی که وجود اقدس امیرالمومنان (ع) را اول مظلومان عالم می‌دانند، به این خاطر است که خود مظلوم بود و همه مظلومان عالم نیز از نسل او بودند.
وی افزود: شما ببینید یک شخصیت عالم و فرزانه‌ای را با لباس عبادت از خانه بیرون بکشند، دستهایش را در حدود سن ۶۵ سالگی ببندند و بی‌حیایی سوار بر اسب او را به دنبال بکشد. این مظلومیت برای کدام رهبر و قوم تکرار شده است؟ در همین حد که حتی یهود جسور و عنود نیز با اینکه قاتل پیامبران بودند، اما دست به چنین هتک حرمت‌هایی نمی‌زدند. به همین هم اکتفا نکردند و در نهایت با سم وجود اقدسش را مسموم کردند و به شهادت رساندند.
نماینده، ولی فقیه در استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: امام صادق (ع) یک وجه تقارن و تشابه نزدیکی هم با وجود اقدس، ولی نعمت ما علی‌ابن موسی‌الرضا (ع) داشتند. یکی اینکه امام صادق (ع) نخستین نفری بود که ولادت امام رضا (ع) را بشارت داد و دوم آن که شهادت امام صادق (ع) از نظر زمانی مقارن با ولادت امام رضا (ع) بود که انگار سرچشمه علم و فضائل امام صادق (ع) وقتی از دنیا رفت، در وجود، ولی معصوم دیگری همچون امام رضا (ع) دوباره متولد شد تا همگان از آن محظوظ و بهره‌مند شوند.
اجتماع صادقیون مصداق یک سنت حسنه استوی با دعوت رسمی از زائران و مجاوران بارگاه منور رضوی برای حضور در اجتماع بزرگ صادقیون ادامه داد: همچون سال‌های قبل، فردا نیز به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت رئیس مذهب جعفری، زائران و مجاوران امام هشتم (ع) از میدان شهدا به سمت حرم مطهر رضوی راهپیمایی می‌کنند. اجتماع عظیم صادقیون از آن سنت‌های حسنه و نیکی است که همه می‌توانند به نیت عرض تسلیت و ابراز ارادت به محضر امام رضا (ع) در آن شرکت کنند.
علم‌الهدی گفت: از برگزارکنندگان اجتماع عظیمی که روز چهارشنبه در حمایت از طرح نور برگزار شد تا مردم، شور و ارادت خود را نسبت به فرمانده محترم و شجاع نیروی انتظامی و مجریان طرح نور نشان بدهند، تقدیر و تشکر می‌کنم. وقتی نیرو‌های نخبه نظام به دنبال اجرای شرع و قانون بیفتند، باید حمایت مردم نیز پشتیبان آن‌ها باشد. این اجتماع موردتأیید بنده است و از همه شما برادران و خواهران گرامی برای شرکت در آن تشکر می‌کنم.
کارگر، عنصر سازنده در جامعهعضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به فرارسیدن هفته معلم و هفته کارگر به عنوان دو مناسبت جاری تصریح کرد: این روز‌ها در هفته کار و کارگر هستیم. کارگر، عنصر سازنده در جامعه است و توسعه اقتصادی، رشد اقتصادی و جهش تولید به مدد بازوان توانمند او تأمین می‌شود که از این حیث، تأمین معیشت کارگر بر همه مسئولان ضرورت دارد. علاوه بر این، هفته معلم نیز در این روز‌ها در جریان است که با اشاره به آن، نکاتی را عرض می‌کنم.
وی با اشاره به آیه ۲ سوره مبارکه جمعه تأکید کرد: قول مشهور این است که امام (ره) فرمود معلمی شغل انبیاست، اما اشاره امام راحل به هر معلمی نیست، زیرا خداوند عالم در قرآن کریم سه شغل برای پیامبران الهی عنوان کرده است؛ آن جا که می‌فرماید «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» و تصریح می‌کند که پیامبران، آیات الهی را برای مردم می‌خواندند، آن‌ها را تزکیه می‌دادند و کتاب و حکمت به ایشان می‌آموختند. این سه عنوان، سه شرطی است که اگر معلم به آن پایبند بود، آن زمان است که میتوان گفت آن معلم رهرو طریق انبیاست.
تولید هویت، تکلیف اصلی معلمانعلمالهدی با بیان اینکه تولید هویت برای مردم، بزرگترین رسالت انبیای الهی بود، گفت: همه انسان‌هایی که در دوران حیات بابرکت رسول اکرم (ص) در قبایل، عشایر و دسته‌های مختلف که گرفتار امیال نفسانی بودند، بر هم شمشیر می‌کشیدند و قتل و غارت را در روابط خود حاکم می‌کردند، به دست پیامبر اسلام (ص) هویت یافتند، تبدیل به «امت» شدند و جامعه‌سازی کردند. بر همین اساس هم بود که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با معلمان تأکید کردند که پرورش هویت دانش‌آموزان در کنار علم‌آموزی بر معلمان ضرورت دارد.
وی بیان کرد: معلم مکلف است پیش از آموزش، به دانش‌آموز هویت ملی و دینی ببخشد، زیرا از اساس، هویت دینی محور هویت ملی است. عزیزان من، مسئله حجاب نیز یکی از همین هویت‌های دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ به‌خصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را میتوان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید؛ آن زمان که از قول منیژه به عنوان نماد یک زن فرهیخته و ایرانی نقل می‌کند «منیژه منم، دخت افراسیاب، برهنه ندیده تنم آفتاب».
تزکیه، مقدم بر تعلیم استعضو مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اینکه آموزش و پرورش مکلف است فرهنگ ملی و دینی را به دانش‌آموز تعلیم دهد، اظهار کرد: اگر این فرهنگ به درستی منتقل شد، آن زمان است نسل آینده‌ساز دیگر خودباختگی هویتی نخواهد داشت و غربگرا و غرب‌زده نخواهد بود. برادران عزیز، خواهران گرامی، آنچه امروز در دانشگاه‌های آمریکا درحال وقوع است، اینکه استاد دانشگاه را روی زمین می‌کشند و دانشجو را به شدیدترین شکل ممکن سرکوب می‌کنند، همه این‌ها تابلوی لیبرال دموکراسی و تمدن غربی است که امروزه در ایالات متحده آمریکا به چشم می‌آید. حقیقت این‌ها همین است، واقعیت این‌ها همین است. دانش آموز اگر هویت پیدا کند، به این‌ها وابسته نمی‌شود.
وی افزود: پس از هویت‌بخشی، خداوند عالم تزکیه را مقدم بر تعلیم دانسته است. به همین دلیل، ما نیز تأکید داریم که باید پرورش مقدم بر آموزش باشد. البته در مقوله پرورش نمیتوان فقط به دبیران پرورشی اکتفا کرد، زیرا اصل تربیت از همان معلمی آغاز می‌شود که درحال تعلیم است. آن عظمتی که معلم به خاطر علمش در چشم دانش‌آموز دارد، بهترین ابراز تربیت است اگر معلم دغدغه‌مند باشد. اگر معلم این سه خاصیت را داشت یعنی به دانش‌آموز هویت داد، او را تربیت کرد و تعلیم را به حد کمال به اجرا درآورد، آن زمان است که رهرو طریقت انبیاست.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟